Artillerie

Artillerie is een verzamelnaam voor ondersteunend geschut dat door een krijgsmacht wordt gehanteerd om de vijand schade toe te brengen. Bij artillerie denkt men vaak meteen aan kanonnen. Deze kanonnen zijn echter maar één wapenonderdeel van de artillerie en verschillen veel van elkaar. Raketten en mortieren behoren ook tot de artilleriecategorie.

De taak van artillerie

De taak van de artillerie is vuursteun. Vuursteun is de steun die door wapens die met indirecte richting vuren (artillerie, mortieren en raketartillerie) wordt gegeven aan manoeuvre eenheden.

Doelen van de vuursteun:

  • De gevechtskracht van manoeuvre eenheden versterken. Dit doen ze door de vijand op afstand met vuur aan te pakken.
  • Het gebruik van bepaalde essentiële terreindelen om controle te krijgen.
  • Wapensystemen te vernietigen of tegen te houden.

Vuursteun-eenheden behoren naast de manoeuvre-eenheden (infanterie en cavalerie) tot de z.g.n. gevechtseenheden.

Hoofdtaken van de artillerie

De hoofdtaken van de artillerie zijn:

  1. Aangrijpen van vijandelijke artillerie systemen om de inzet van deze systemen te bemoeilijken dan wel te verhinderen.
  2. Steun in de diepte van de operatie; het slijten van vijandelijke eenheden in de diepte van het gevecht om deze eenheden te verhinderen om eigen eenheden aan te grijpen in de nabije toekomst.
  3. Nabijsteun; maximaal afbreuk doen aan vijandelijke eenheden die een onmiddellijke bedreiging vormen voor de uitvoering van de opdracht van eigen manoeuvre eenheden.
  4. Steun in het achtergebied; de vijand het gebruik van het eigen achtergebied te ontzeggen. Bijvoorbeeld de inzet van vijandelijke luchtmobiele eenheden.

Close Air Support / CAS

Het uitvoeren van luchtaanvallen (Close Air Support / CAS) t.b.v. de manoeuvre eenheden valt ook onder vuursteun. Zowel door jachtvliegtuigen (fixed wing) als helikopters (rotarywing).
Ook de steun van scheepsartillerie aan manoeuvre-eenheden valt onder de noemer vuursteun.

Afbeeldingen van z.g.n. “vliegende artillerie”, Dit zijn er slecht enkele van de 10-tallen, maar deze toestellen zijn speciaal ontwikkeld voor vuursteun te leveren;

A-10 Warthog

A-10 Warthog - Vliegende artillerie
A-10 Warthog – Vliegende artillerie

A-10 Warthog (wrattenzwijn) een oud toestel in gebruik bij de USAF, maar nog steeds bijzonder effectief tegen gronddoelen. De zitplaats van de vlieger is gepantserd. Zelf sealende tanks en veel, essentiële, electronica systemen zitten dubbel in het toestel.

De A-10 Warthog heeft een 30 mm Gatling snelvuurkanon (ongeveer 8000 schoten per minuut) dat het pantser van elke bestaande tank kan doorboren. Men wilde er vanaf na de eerste golf oorlog, maar door vele updates nog voor vele jaren in gebruik.

AC-130 Gunship

AC-130 Gunship
AC-130 Gunship

AC-130 Gunship (twee versies oud Spectre en nieuw Spooky / all weather capable) . C-130 Hercules die boordevol zit met kanonnen aan zijn linker zijde onder andere 30 mm Gatling maar ook 105 mm houwitsers. 13 koppige bemanning.

Speciaal ontwikkeld voor vuursteun. Heeft geen afweer tegen vijandelijke toestellen, luchtafweer en kan uitsluitend ’s nachts optreden bij een volledig luchtoverwicht.

AH-64 Apache

AH-64 Apache helikopter
AH-64 Apache helikopter

AH-64 Apache uitermate effectief wapen platform tegen gronddoelen.
Bij Artillerie spreekt men nooit over kanonnen, maar altijd over stukken.

Onderscheid op basis van de baan van het projectiel

Er wordt bij artilleriestukken ook onderscheid gemaakt tussen de baan die de granaat of het projectiel volgt. De baan van de granaat kunnen we in 3 categorieën verdelen. Vlakbaan (tanks), krombaan (artillerie) en steilbaan (mortieren en artillerie). Bij krombaan geschut volgt het projectiel een kromme baan, bij vlakbaan geschut gaat het projectiel langer in rechte baan maar uiteindelijk zal het projectiel dalen.

Vlakbaan geschut in de letterlijke zin van het woord bestaat dus niet. Mortieren en houwitsers vallen onder het krombaan geschut. Vlakbaan geschut bestaat uit kanonnen zoals de Duitse 88mm Flak. Het mortier is geen artillerie wapensysteem, maar een infanterie wapensysteem.

Een mortier valt dan ook niet onder de hoofdgroep Artillerie, maar maakt wel deel uit van het vuursteun-systeem. Net zoals heli’s en jachtvliegtuigen in de CAS rol.

Onderscheid tussen kalibers

Bij de indeling van artillerie wordt ook gebruik gemaakt van de aanduiding kaliber. Deze aanduiding slaat op de diameter van de granaat of het projectiel waarmee wordt geschoten.

De diameter wordt aangeduid in millimeters en inches. Een aantal standaard kalibers voor moderne NAVO artillerie en mortieren;

  • 81 mm en 120 mm mortier
  • 105 mm en 155 mm artillerie

Onderscheid tussen getrokken en gemechaniseerd geschut

Naast het onderscheid in de baan van het projectiel en de diameter van het geschut wordt ook onderscheid gemaakt in de wijze waarop het geschut verplaatst wordt. Hierbij wordt in artillerie onderscheid gemaakt tussen getrokken geschut en gemechaniseerd geschut. Getrokken geschut is een stuk achter bijvoorbeeld een vrachtauto wat afgekoppeld moet worden door de stuksbediening alvorens het in stelling gebracht kan worden.

Gemechaniseerd geschut bevind zich op een onderstel met rupsbanden en kan dus als geheel in stelling gereden worden alvorens het in stelling kan komen.

Gemechaniseerde artillerie is artillerie op een rupsband. Deze voertuigen lijken op tanks maar hebben een veel grotere koepel die in artillerietermen “toren” wordt genoemd. Deze toren kan 360 graden draaien in verband met het richten van de schietbuis (loop van een artilleriestuk). Het geschut wat op een motoraffuit is geplaatst is vaak veel zwaarder dan het geschut dat op tanks geplaatst is

Panzer Howitzer 2000
Foto: 105 mm getrokken en een Panzer Howitzer 2000 (Uitvoering voor het Duitse Heer) als gemechaniseerd.
PZH 2000 Artillerie
Pzh 2000 het modernste Artillerie stuk ter wereld geproduceerd bij Krauss Maffei in Kassel. De benaming voor de loop van een stuk veldartillerie is SCHIETBUIS (een infanteriegevechtsvoertuig heeft een kanon).

Ontwikkeling

Vanaf de katapulten in de middeleeuwen, de scheepskanonnen in de gouden eeuw, de railkanonnen van de Duitsers in WW2, de kruisraketten in de koude oorlog is de artillerie in ontwikkeling geweest.

Artillerie zal ook nu in ontwikkeling blijven en zal steeds destructiever en effectiever worden. Westerse landen krijgen steeds meer te maken met terroristen die zich verschuilen tussen burgers. Om deze goed te bestrijden en de burgers te sparen zullen de eisen aan artillerie altijd worden verscherpt.